W dniu 16.05.2025 na plantacji cebuli z siewu ozimego, uprawianej w województwie łódzkim w powiecie łowickim, w miejscowości Zduny, stwierdzono pierwsze objawy choroby bakteryjnej. Obserwowanymi symptomami były: żółknięcie, gnicie i zasychanie liści szczypioru oraz gnicie łusek wewnętrznych cebuli, widocznych po jej przekrojeniu.

Na podstawie obserwacji prowadzonych w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, w pseudotecjach Venturia inaequalis stwierdzono wyraźne zmniejszenie liczby askospor w owocnikach sprawcy parcha (do wysiewu pozostało mniej niż 30% askospor).

Mszyca morelowa (Myzus (Nectarosiphon) mumecola (MATSUMURA, 1917)) (Hemiptera: Aphididae) to inwazyjny w Europie gatunek troficznie związany głównie z morelą (Armeniaca SCOP. = Prunus armeniaca L.). Gatunek pochodzi z Dalekiego Wschodu (Japonia, Chiny, Tajwan i wschodnia Syberia), ale znany jest również z obszaru Indii. Jego pierwsze stwierdzenie w Europie miało miejsce we Włoszech w 2016 roku. Od tego momentu obserwuje się kolejne notowania tej mszycy w innych krajach (Węgry, Serbia, Austria, Niemcy) oraz szybką ekspansję zwłaszcza w regionach, gdzie uprawiane są morele. Główny Inspektorat Ochrony Roślin i Nasiennictwa już w 2019 roku w Raporcie nt. nowych zagrożeń fitosanitarnych dla Polski z dnia 17.01.2019 informował o możliwości pojawienia się tego agrofaga w Polsce.

Wiosenne obserwacje polowe stanu fitopatologicznego upraw zbóż wskazują na niższe, w porównaniu do poprzedniego sezonu wegetacyjnego, nasilenie występowania podejrzanych objawów, które sugerowałyby możliwość infekcji wirusowych. Jednakże wyniki laboratoryjnych testów diagnostycznych zebranych próbek roślin potwierdziły obecność tych patogenów. Wykazano, że wirusy: żółtej karłowatości jęczmienia (barley yellow dwarf virus, BYDV) oraz karłowatości pszenicy (wheat dwarf virus, WDV), pomimo zastosowanej ochrony chemicznej upraw przed nalotami mszyc, wystąpiły w kilku lokalizacjach, w wysokim natężeniu.

Oprzędziki to chrząszcze należące do rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae) z której wywodzi się także wiele innych gatunków szkodliwych, jak np. chowacze, szarki czy opuchlaki. W Polsce większe znaczenie gospodarcze ma kilka gatunków oprzędzików (pręgowany, szary, łubinowy, grochowy i kilka innych), które zaliczane są obecnie do dwóch rodzajów: Sitona i Charagmus. Dorosłe chrząszcze osiągają, w zależności od gatunku, długość od 5 do 10 mm. Ich ciało jest wydłużone, obłe, a głowa zakończona krótkim i tępo zakończonym ryjkiem. Skierowano zwykle do przodu czułki zakończone są niewielką buławką. W ubarwieniu chrząszczy dominują różne odcienie szarości i brązu, dające znakomite maskowanie na powierzchni gleby – zaniepokojone owady zwykle spadają z roślin i nieruchomieją, stając się prawie niemożliwymi do zauważenia. Larwy oprzędzików mają kształt pogrubionej litery „C”, są beznogie, jasne, z wyraźnie wyodrębnioną brązową głową.

Na podstawie obserwacji prowadzonych w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, w blisko 20% pseudotecjów Venturia inaequalis stwierdzono, jedynie pojedyncze askospory.

Komunikat MRiRW na PSA w sprawie obniżenia NDP/MRL dla substancji czynnej acetamipryd:

Na podstawie obserwacji prowadzonych w Instytucie Ogrodnictwa – PIB w Skierniewicach, w powietrzu kwatery jabłoni niechronionych przed parchem jabłoni, w dniach 24 kwietnia (godz. 22:00) i 25 kwietnia 2025 r. (godz. 11:00) stwierdzono masowe wysiewy askospor Venturia inaequalis. 

Na podstawie obserwacji prowadzonych w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, w ponad 1/2 pseudotecjów Venturia inaequalis stwierdzono dojrzałe askospory, potencjalnie gotowe do wysiewu w powietrze sadu. 

W najbliższych dniach należy spodziewać się masowego występowania ślimaków nagich takich jak: ślinik pospolity (Arion vulgaris), ślinik wielki (Arion rufus) oraz pomrowik plamisty (Deroceras reticulatum) w różnych uprawach roślin. Najbardziej zagrożone uprawy to: pszenica jara, rzepak jary i kukurydza oraz w innych uprawach zbożowych i warzywniczych.

Nowym zagrożeniem dla plantacji porzeczki czerwonej i czarnej są masowe pojawy wstężyka ogrodowego (Cepaea hortensis) oraz wstężyka gajowego (Cepaea nemoralis). Ślimaki bytują u podstawy krzewów, a w słoneczne dni wspinają się na łodygi i liście.

Uprzejmie informujemy, że zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2025/158 z dnia 29 stycznia 2025 r. zmieniającym załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 396/2005, od 19 sierpnia 2025 r. zmianie ulegną najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP/MRL) substancji czynnej acetamipryd w 38 produktach, w tym następujących produktach mających istotne znaczenie dla polskiego rolnictwa. Obniżenie NDP spowoduje, że od 19 sierpnia 2025 r. plony z tych upraw, zawierające przekroczenia przedstawionych powyżej wartości najwyższych dopuszczalnych poziomów pozostałości acetamiprydu, nie będą mogły być oferowane do sprzedaży w Polsce oraz w pozostałych państwach członkowskich UE w formie świeżej jak i w postaci mrożonek.

Na podstawie obserwacji, prowadzonych za pomocą aparatu Burkarda, w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, stwierdzono wysiew askospor Venturia inaequalis. W dniu 01.04.2025 w powietrzu kwatery jabłoni niechronionych przed parchem maksymalna koncentracja tych zarodników wynosiła 27 szt./m².

Uprzejmie informujemy, że zgodnie z rozporządzeniem Komisji (UE) 2025/158 z dnia 29 stycznia 2025 r. zmieniającym załącznik II do rozporządzenia (WE) nr 396/2005, od 19 sierpnia 2025 r. zmianie ulegną najwyższe dopuszczalne poziomy pozostałości (NDP/MRL) substancji czynnej acetamipryd w 38 produktach, w tym następujących produktach mających istotne znaczenie dla polskiego rolnictwa:

W ochronie rzepaku ozimego duże znaczenie ma ograniczanie strat powodowanych przez larwy chrząszczy żerujących wewnątrz tkanek roślin. Jednymi z najistotniejszych agrofagów z tej grupy są chowacze łodygowe i pchełka rzepakowa. Stadia szkodliwe, które znajdują się już wewnątrz roślin (w ogonkach liściowych, łodygach) są trudne do zwalczenia, a ich zamarcie wewnątrz może spowodować powstanie niekorzystnych procesów gnilnych, które dodatkowo zaszkodzą roślinie. Dlatego duże znaczenie ma profilaktyka i monitoring upraw, który pozwala na odpowiednie wczesne wykrycie agrofaga oraz podjęcie działań jego zwalczania. Ważne jest, aby zabieg chemicznego zwalczania wykonać zanim samice złożą jaja do roślin.

Na podstawie obserwacji prowadzonych w Sadzie Doświadczalnym Instytutu Ogrodnictwa – PIB w Dąbrowicach, stwierdzono w około 5% pseudotecjów Venturia inaequalis pierwsze dojrzewające askospory.

Problem z ptakami w uprawie rolniczej występuje corocznie w mniejszym lub większym nasileniu. Wciąż poszukuje się rozwiązań, które satysfakcjonowałyby środowiska przyrodnicze i właścicieli gruntów, na które nadlatują stada ptaków ograniczając zakładany plon. Nie ma jednak w tym temacie skutecznych rozwiązań. W Wielkopolsce, na Dolnym Śląsku i z mniejszym nasileniem w innych regionach Polski spotkać można lokalnie stada gęsi zbożowej i gęgawy, które migrują teraz w sporych kluczach. Ptaki szukają odpowiednich siedlisk do rozpoczęcia rozwoju. Miejsca które będą wybierać muszą spełniać odpowiednie warunki pokarmowe oraz zapewnić schronienie dla nowych lęgów. Schronienie dają wszelkiego rodzaju drobne zadrzewienia oraz użytki ekologiczne. Baza pokarmowa to coraz częściej pola ozimin z rzepakami i zbożami.

Początek roku 2025 powitał nas rekordowo, jak na tę porę, roku bardzo ciepłym przedwiośniem. Rekordową temperaturę powietrza zarejestrowano w lutym, co wiąże się już z trendem wieloletnim ocieplającego się klimatu. Niedostateczna ilość opadów atmosferycznych oraz brak pokrywy śnieżnej nie był czynnikiem korzystnym dla upraw zbóż i rzepaku ozimego. Z uwagi na powyższe, w okresie wczesnowiosennym zdecydowanie wcześniej niż zwykle, wystawiono żółte naczynia oraz przeprowadzano lustrację pod kątem oszacowania liczebności szkodników.

Zimą, w wielu miejscach w Polsce, na korze drzew (głównie zieleni miejskiej) można zaobserwować duże skupiska owadów. Są to, nomen omen, skupieńce lipowe (Oxycarenus lavaterae), pluskwiaki różnoskrzydłe z rodziny skupieńcowatych. Owady te pochodzą ze strefy śródziemnomorskiej naszego kontynentu, ale w ostatnich latach znacznie rozszerzyły swój zasięg, co związane jest najpewniej z ociepleniem klimatu. 

Wysoka temperatura powietrza powoduje wzrost aktywności owadów. W  wystawionych na polach żółtych naczyniach odnotowuje się pierwsze osobniki śmietki glebowej.

Przełom lat 2024/2025, to już kolejna zima z rekordowo wysokimi temperaturami powietrza. Brak okrywy śnieżnej, lub jej niewielkie ilości na terenie kraju mogą nieść za sobą negatywne konsekwencje. W przypadku nagłych przymrozków, rośliny mogą ulegać uszkodzeniom. Z kolei wysokie jak na tę porę roku temperatury powodują, że rośliny są zbyt wyrośnięte i w okresie wczesnowiosennym w wielu rejonach kraju będą wymagały zabiegów skracania. Jednak największym problemem jest możliwość wystąpienia, wcześniej niż zwykle szkodników, głównie chowacza brukwiaczka.

Na plantacjach rzepaków ozimych, rośliny w zależności od rejonów Polski, daty siewu, dobranej odmiany, znajdują się w nieco zróżnicowanych fazach rozwojowych (BBCH, faza rozwój pędów bocznych 2.20 – 2.29), w których będą wchodzić w stan spoczynku zimowego. W wiosennym sezonie wegetacyjnym 2025, podobnie jak zboża ozime, zbyt wyrośnięte rośliny lub osłabione z powodu podtopień, niedoboru powietrza czy składników pokarmowych niedostarczonych jesienią będą wymagały konkretnych zabiegów agrotechnicznych podczas startu wiosennej wegetacji. Bardzo duży wpływ na przezimowanie roślin będzie miała obecność okrywy śnieżnej podczas występowania znacznych spadków temperatury powietrza. Okrywa śnieżna zapobiega przemarzaniu roślin, łagodzi wahania temperatury powietrza oraz chroni przed mroźnym wiatrem, w wyniku którego temperatura odczuwalna jest o wiele niższa niż notowana.

Późnym latem i jesienią na niektórych drzewach jabłoni rosnących w kilku sadach produkcyjnych i doświadczalnych zlokalizowanych w województwie łódzkim obserwowano miotlastość pędów (proliferacja, „czarcie miotły”). Objawy takie mogą wskazywać na porażenie drzew przez fitoplazmę proliferacji jabłoni, ‘Candidatus Phytoplasma mali’.

Na terenach dotkniętych klęską powodziową, oprócz strat na plantacjach (zniszczone, zalane rośliny, trudności z wjechaniem na plantacje w celu zebrania roślin uprawnych), niepokój budzi także ewentualna jakość gleby. Silne prądy wody zalały bardzo duże obszary pól uprawnych, ale także mniejsze powierzchnie np. ogrody przydomowe. Woda nieodwracalnie zniszczyła rośliny, zaistniała również obawa, że znajdowały się w niej substancje niebezpieczne lub toksyczne dla przyszłych upraw.

 Jesień – początek wzrostu roślin, to szczególny okres w sezonie wegetacyjnym, w którym należy odpowiednio zadbać o ochronę i prawidłowy rozwój młodych ozimin.