Sytuacja popowodziowa w uprawach rolniczych - Komunikat 3 – fauna glebowa
Długotrwałe stagnowanie wody, zwłaszcza w wypadku temperatur wyższych niż 10℃, może mieć istoty wpływ na faunę glebową, w tym żyjące w niej owady. Ograniczenie dostępu do tlenu w dłuższym czasie powoduje śmierć zarówno fauny pożytecznej, jak i tej uznawanej za szkodliwą. Znane są m. in. wyniki wpływu tego typu warunków na rozwijające się w glebie larwy sprężykowatych – drutowce. Występują wśród nich zarówno gatunki szkodliwe, jak i pożyteczni drapieżcy polujący na larwy innych owadów.
W przypadku wielu gatunków rozwój jest wieloletni, dlatego spowodowane przez powódź zmiany mogą na dłuższy czas zaburzyć strukturę ekosystemów glebowych. Może dojść do sytuacji, w której bardzo licznie rozwiną się w nich szkodliwe owady, zwłaszcza te, które preferują środowiska wilgotne, a nawet podmokłe. Do tej grupy należą niektóre gatunki muchówek (Diptera) z rodzin komarnicowatych (Tipulidae) i leniowatych (Bibionidae). Ich larwy żerują w powierzchniowej warstwie gleby i początkowo mogą odżywiać się martwą materią organiczną, natomiast starsze stadia uszkadzają korzenie, kiełkujące nasiona, a nawet przypowierzchniowe części roślin.
Rolnice – jedne z najgroźniejszych szkodników glebowych (zwłaszcza upraw buraka cukrowego) to grupa gatunków z rodziny sówkowatych (Noctuidae) mogących nieco różnić się biologią. W momencie wystąpienia powodzi gąsienice rolnic prawdopodobnie jeszcze intensywnie żerowały, przebywając w powierzchniowej warstwie gleby. Przepływająca woda mogła je z niej wymyć, a stagnująca doprowadzić do uduszenia. Larwy i poczwarki, którym udało się przetrwać powódź, ze względu na większe uwilgotnienie gleby, mogą być częściej porażane przez pasożytnicze grzyby. Niestety, dorosłe motyle rolnic to znakomici lotnicy, często migrujący na duże odległości, dlatego też populacja wielu gatunków może być w kolejnym sezonie szybko odbudowana.
W przypadku pędraków, sytuacja może być podobna do tej, w jakiej znalazły się gąsienice rolnic. Dodatkowo gnijące resztki roślin lub kiełkujące, zawilgotniałe nasiona, mogą powodować przywabianie saprofagicznych gatunków chrząszczy, które mogą, w niektórych wypadkach, wyrządzać szkody również w uprawach roślin (np. urazek kukurydziany). Nagromadzenie dużej ilości gnijącej materii organicznej może także stworzyć korzystne warunki do zimowania dla turkucia podjadka, który jest gatunkiem często występującym w dolinach rzek.
W związku z powyższym, w okresie jesiennej wegetacji 2024, należy systematyczne prowadzić monitoring pól, szczególną uwagę nie tylko na rośliny, ale także na glebę i systemy korzeniowe roślin uprawnych. Monitoring ten powinien być kontynuowany wiosną 2025 roku, ponieważ zaburzenia, które wywołała powódź w ekosystemach glebowych, mogą doprowadzić do bardzo licznego wystąpienia niektórych agrofagów, utrudniając lub nawet uniemożliwiając siew roślin jarych.
W razie zauważenia niepokojących objawów czy wątpliwości, służymy pomocą w kwestii diagnostyki, czy rekomendacji dalszych postępowań. W przypadku wątpliwości, pytania można wysłać na adres: SygnalizacjaAgrofagow@iorpib.poznan.pl.
